نیروگاههای خورشیدی(Solar Power) وسایل و دستگاههایی هستند که نور را به الکتریسیته تبدیل و برای استفاده در منازل ، مکانهای اداری ، ساختمانها ، خیابانها و غیره بکار می روند . اصولاً نیروگاههای خورشیدی مرکب از تعدادی پانل خورشیدی یا ماژول فتوولتائیک ، اینورتر ، شارژ
کنترلر و مجموعه باتری است .
اساس کار نیروگاههای خورشیدی به اینصورت است که نور به پانلهای خورشیدی می تابد و در اثر آن انرژی فوتون به انرژی الکتریکی تبدیل می شود . جریان برق تولید شده توسط پانلهای خورشیدی مستقیم (DC) است که برای استفاده وسائل برقی معمول در منازل و نیاز روزمره بایستی مشابه برق شهر به جریان متناوب (AC) تبدیل شود . اینکار توسط دستگاهی بنام اینورتر انجام می گیرد.
وظیفه باتریها در نیروگاههای خورشیدی ذخیره برق برای زمانهایی است که نور خورشید اصلاً وجود ندارد و یا شدت آن کافی نیست . اصولاً ظرفیت مجموعه باتری به میزان برق ذخیره مورد درخواست مشتری قابل محاسبه و تهیه می باشد .
نیروگاههای خورشیدی نیز مانند سایر نیروگاههای دیگر امکان اتصال به شبکه (On-Grid) و یا منفصل از شبکه (Off-Grid) را دارند .
انواع نیروگاههای خورشیدی
نیروگاههاى خورشیدى داراى انواع گوناگون و تفکیک پذیر هستند: نیروگاههایى که مستقیم با دریافت انرژى خورشید آنرا به انرژى الکتریکى تبدیل مىکنند و نیروگاههایى که پس از دریافت انرژى خورشید آنرا به گرما و پس از گذشت یک روند خاص ، به الکتریسیته تبدیل مىکند. سیستمهایى که از انرژى خورشید بهره مىبرند، شامل سیستم فتوولتایى (PV) و سیستمهاى گرما شیمیایى ، تولید هیدروژن از انرژى خورشید است. در سیستم فتوولتایى که در اصل براى کاربردهاى فضایى ابداع و تکمیل شده بودند، انرژى نورى را مستقیم به انرژى الکتریکى تبدیل مىکنند.
این فناورى بر اساس این نظریه «اثر فوتوالکتریک» انیشتین شکل گرفته که نور سبب مىشود الکترونها از هم جدا شوند. توسعه PV براى کاربردهاى زمینى در هنگام نخستین بحران نفت در دو زمینه بسیار متفاوت آغاز شد:
یکى در زمینه فناوریهاى تمرکزى است که در آن کاهش هزینهها با استفاده از جانشینى سطح PV بوسیله سطح عدسى صورت مىگیرد و دیگرى براى کاهش هزینههاى مدولهاى PV با استفاده از ساخت صنعتى با حجم زیاد است. در سیستمهاى گرما شیمیایى و نورشیمیایى نیز از انرژى خورشید براى القاى واکنشهاى شیمیایى استفاده مىکنند تا کیفیت محصولات موجود را افزایش دهند یا محصولات کاملا جدیدى را بسازند. گرما شیمیایى به استفاده از گرما براى رانش واکنشها اطلاق مى شود و نور شیمیایى به استفاده مستقیم فوتونها مانند بخش ماوراى بنفش طیف خورشید اطلاق مىشود. تولید هیدروژن از انرژى خورشید نیز به توجه ویژه نیاز دارد، زیرا هیدروژن سوخت تمام نشدنى و سازگار با محیط است.